Björn Gíslason, borgarfulltrúi.
Það er óhætt að segja að nýr samgöngusáttmáli ríkis og sveitarfélaga hafi vakið mikla umræðu í samfélaginu, enda löngu tímabært að farið sé í samgönguúrbætur á höfuðborgarsvæðinu. Verst þykir okkur sjálfstæðismönnum í Reykjavík að sáttmálinn, ef sáttmála skyldi kalla, er í raun algjörlega óútfærður. Þetta staðfesti Dagur B. Eggertsson borgarstjóri í kastljósviðtali fyrir stuttu.
Það er ekki ábyrgt af stjórnmálamönnum að ana af stað í stórframkvæmdir án þess að hnýta alla lausa enda, hvað þá að hnýta fyrir stærsta þátt sáttmálans, fjármögnunina. Ekki liggur fyrir arðsemismat en oddviti okkar sjálfstæðismanna, Eyþór Laxdal Arnalds, hefur ítrekað bent á nauðsyn þess að gert verði arðsemismódel.
Nauðsynlegt að framkvæma arðsemismat
Hann hefur sagt að mikilvægast sé að gert verði arðsemismat á fyrirhuguðum framkvæmdum en til þess þarf að gera umferðarmódel af höfuðborgarsvæðinu. Þá sagði hann í færslu á Facebook: „Í Hollywood framleiða menn ekki gamanmynd án þess að gera arðsemismódel.“ Þessu hljóta allir skynsamir stjórnmálamenn að vera sammála.
Stærsti hluti fjármögnunarinnar upp á 60 þúsund milljónir króna á að koma í gegnum veggjöld sem eru ekkert annað en skattlagning á höfuðborgarbúa.
Félagshyggjumaðurinn Dagur B. Eggertsson
Eftir að umræðan um veggjöld komst í hámæli hef ég verið að velta fyrir mér nokkrum staðreyndum um veggjöldin. Í fyrsta lagi munu þau íþyngja þeim mest sem búa í efri byggðum Reykjavíkur, enda þurfa íbúar þar oftar en ekki að nýta sér stofnvegi til að koma sér í og úr vinnu. Þau munu bitna minna á íbúum sem búa miðsvæðis, enda eru langflest fyrirtæki og stofnanir staðsett þar, sem er auðvitað hluti af vandamálinu hvað varðar umferðaröngþveitið. Það þarf engan sérfræðing til að sjá þennan skipulagshalla en umferðarteppurnar myndast á morgnana þegar fólk ferðast í vestur og í austur síðdegis. Þetta sjá allir með berum augum þegar þeir aka í og úr vinnu. Þá má líka leiða að því líkur að þeir sem hafa minna á milli handanna og búa í efri byggðum Reykjavíkur fari verst út úr því fyrirkomulagi sem félagshyggjumaðurinn Dagur B. Eggertsson áformar.
Dagur sagði í viðtali á Sprengisandi á Bylgjunni inntur eftir svörum um breytta gjaldtöku: „Mér finnst þetta einn af stóru sigrunum í þessu samkomulagi frá sjónarhóli okkar sem stýrum sveitarfélögunum á höfuðborgarsvæðinu. Ég held að óháð þessu samkomulagi þá stefnum við í breytta gjaldtöku á umferð.“
Orkuskipti í samgöngunum munu hafa áhrif
Auðvitað er það ekki svo að hægt sé að slá breytta gjaldtöku út af borðinu enda munu orkuskipti í samgöngum hafa gríðarleg áhrif á næstu árum. En það verður að vera algerlega á hreinu að gjaldtaka sem þessi má ekki íþyngja skattgreiðendum. Þess vegna er nauðsynlegt að útfærslan liggi fyrir áður en haldið er af stað svo skattgreiðendur í Reykjavík lendi ekki í tvísköttun.
Hvað orkuskiptin varðar má jafnframt benda á að borgaryfirvöld hafa sofnað á verðinum hvað varðar innviðauppbygginu til að flýta fyrir orkuskiptum. Hér er átt við að Reykjavík, sem á stærstan hlut í Orkuveitu Reykjavíkur, hefur enn ekki farið af stað með tengi í öll fjölbýlishús svo íbúar þar geti hlaðið bifreiðir sínar. Sjálfstæðismenn hafa ítrekað lagt þetta til í borgarstjórn.
Aukinheldur má nefna í samhengi samgöngusáttmálans að tækniþróun getur reynst ótrúlega hröð, sem verður enn ein breytan í þessu samhengi sem taka þarf tillit til. Við getum nefnt sjálfakandi bifreiðir til að mynda. Bent hefur verið á að sjálfakandi ökutæki gætu mögulega fækkað bílum umtalsvert en það mun skapa mikil tækifæri, m.a. verði hægt að fækka bílastæðum og gera vegi minni í stað þess að byggja stórvirki sem eiga að sinna almenningssamgöngum.
Þegar öllu er á botninn hvolft er nauðsynlegt að útfæra fjármögnun áður en lengra er haldið.
Greinin birtist í Morgunblaðinu þann 15. október. 2019
