Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins og fjármála- og efnahagsráðherra:
Það hefur ekki alltaf verið auðvelt að búa á Íslandi.
Landið okkar er afskekkt, veðrasamt og strjálbýlt, en hér eru lífskjör þó með þeim bestu á byggðu bóli. Með framsýni og dugnað að vopni hefur tekist að skapa hér samfélag sem fáa hefði órað fyrir á fyrri hluta síðustu aldar. Þetta þekkjum við öll.
Einn lið í hagsældarsögu okkar er hins vegar vert að rifja reglulega upp. Dugnað og framtakssemi þeirra þúsunda Íslendinga sem gefa krafta sína í þágu samfélagsins um allt land. Björgunarsveitir, íþróttastarf, æskulýðssamtök, forvarnarstarfsemi og líknarfélög.
Þetta og talsvert fleira til má í einu orði skilgreina sem almannaheillastarfsemi. Það er ekki síst slíkri starfsemi og því framtakssama fólki sem að baki henni býr að þakka hve langt samfélagið okkar hefur náð á öllum sviðum.
Hingað til hefur þó ekki komið nógu skýrt fram hve mikið við kunnum að meta þetta verðmæta framlag. Þannig búa almannaheillafélög við íþyngjandi skatta og gjöld og hvatar fyrir einstaklinga til að styðja við félögin eru litlir. Þessu hef ég lengi viljað breyta til hins betra.
Í því skyni mælti ég fyrir frumvarpi á dögunum þar sem skattkerfið okkar er fært nær því sem þekkist annars staðar á Norðurlöndum. Tillögurnar snúast bæði um að lækka skattbyrði almannaheillafélaga og að auðvelda einstaklingum og fyrirtækjum að leggja sitt af mörkum.
Með breytingunum verður fólki heimilt að draga allt að 350 þúsund krónur á ári frá skattskyldum tekjum sínum vegna framlaga til almannaheillastarfsemi. Framlögin verða sjálfkrafa skráð á skattframtalið í samræmi við upplýsingar frá móttakanda styrksins. Samhliða tvöfaldast frádráttarheimild atvinnurekenda vegna slíkra framlaga, úr 0,75% af árstekjum í 1,5%.
Þegar sú tala hækkaði úr hálfu prósenti í 0,75% vegna ársins 2015 jukust gjafir og framlög um rúman þriðjung milli ára, eða um einn milljarð króna. Ég vænti þess að nú þegar talan tvöfaldast geti aukningin orðið umtalsvert meiri.
Auk þess er lögð til 1,5% frádráttarheimild vegna framlaga til grænna verkefna og ýmsar undanþágur fyrir almannaheillastarfsemi frá greiðslu fjármagnstekju-, erfðafjár- og virðisaukaskatts, stimpilgjalds og fleira.
Að baki breytingunum búa skýr markmið. Léttari róður fyrir almannaheillafélög og hvatning fyrir einstaklinga og fyrirtæki til að leggja sitt af mörkum. Þannig stækkar tekjustofn félaganna á sama tíma og fólk fær aukið frelsi til að styrkja starfsemi að eigin vali, án milligöngu ríkisins.
Skattkerfið á að bera það með sér að verk í þágu samfélagsins alls séu mikils metin. Með þessu sendir samfélagið þeim þúsundum einstaklinga sem gefa krafta sína til góðra verka skýr skilaboð. Skilaboðin eru einfaldlega: takk fyrir okkur.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 12. desember 2020.