„Ég er sáttur við heildarniðurstöðuna. Hér verður að horfa á að þegar við áður stefndum að því að skila nokkuð myndarlegum afgangi á árinu 2020 var það eðlilegt markmið miðað við þær forsendur sem við höfðum í höndunum. Við þær aðstæður var rétt að beita nokkuð aðhaldssamri stefnu. Síðan gerist það að forsendur fyrir þeirri nálgun falla, við fáum nýja hagspá og þá ákváðum við að gefa ákveðinn slaka. Fyrir þetta höfum við fengið hrós frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum í nýlegri skýrslu í kjölfar heimsóknar sendinefndar hans hingað til lands,“ sagði Bjarni Benediktsson í samtali við viðskiptablað Morgunblaðsins í gær 20. nóvember 2019.
„Þessar aðgerðir eru líklegar til að koma í veg fyrir meira atvinnuleysi og án þessa hallareksturs hefði einkaneyslan skroppið saman með afgerandi hætti og meira í ætt við það sem við höfum séð áður þegar högg koma á hagkerfið. Mikilvægur hluti þessara aðgerða er einmitt að lækka skatta á einstaklinga og að halda áfram með lækkun tryggingagjalds,“ sagði Bjarni.
Hann sagðist hins vegar ekki sáttur við atvinnuleysið á þessu ári og að mikilvægt væri að snúa af þeirri braut sem fyrst því það kosti ríkissjóð 22 til 23 milljarða á árinu.
„Ég er heldur ekki sáttur við að halli yfirstandandi árs er að hluta til kominn til vegna framúrkeyrslu ríkisaðila. Við verðum að draga úr slíku. En þegar allt er tekið saman þá er framúrkeyrslan lítil í sögulegu tilliti og aðrir liðir sem skýra hallan á yfirstandandi ári skýrast af dómum sem hafa fallið ríkinu í óhag, höggi sem við urðum fyrir efnahagslega og mun minni arði frá fjármálafyrirtækjum í eigu ríkisins,“ sagði Bjarni.
Umræðan barst að einstaka málaflokkum og m.a. heilbrigðiskerfinu þar sem aukin framleiðni verði að vera algjört forgangsmál til að geta staðið undir auknum kröfum til kerfisins.
„Við verðum að vera opin fyrir því að leita bestu leiða til þess. Ef okkur tekst ekki að auka framleiðni í heilbrigðisþjónustu, með betri tækni og öðru slíku, þá er beinlínis ólíklegt að við getum ráðið við að halda kerfinu uppi. En við sjáum dæmi víða í heilbrigðismálum um að framleiðniaukandi breytingar eru að eiga sér stað. Þetta sjáum við t.d. gerast í því að nú er hægt að gera aðgerðir á fólki þannig að það getur nánast risið beint upp úr þeim en áður fyrr þurfti það að liggja lengi eftir stóra skurði eða slíkt. Breytingar af þessu tagi verðum við að nýta okkur og vera með opinn huga fyrir því að þar fari vel saman samstarf eða samvinna opinberra aðila og einkaaðila,“ sagði Bjarni.
Þá voru málefni Landspítalans rædd. Bjarni sagði að það hafi verið þörf á auka fjárframlögum til spítalans á undanförnum árum vegna niðurskurðar og mikillar hagræðingar á spítalanum fyrir um áratug.
„En ég sakna þess að við skulum almennt ekki taka dýpri umræðu um hvernig við förum með fjármunina í þessu kerfi. Ég vísa þar t.d. til þess að gerður var samningur um framleiðslutengda fjármögnun sem átti að tryggja að eftir því sem afköst á spítalanum ykjust þá færi meira fjármagn til hans. Þetta átti að verða leiðandi kerfi í fjármögnun spítalans en sem hefur aldrei orðið almennilega virkt. Við fáum svo ár eftir ár, sitthverja skýringuna á því hvað valdi hallarekstrinum. Það er fráflæðisvandi, mönnunarvandi, húsnæðisvandi sem tengist byggingu nýs meðferðakjarna og Nýja Landspítalanum eða launamál. Ekkert af þessu skilar okkur hins vegar áfram í að ræða hvernig okkur gengur að nýta fjármagnið sem við verjum í málaflokkinn,“ sagði Bjarni.
Viðtalið í heild sinni má finna í viðskiptablaði Morgunblaðsins 20. Nóvember 2019.