Óli Björn Kárason formaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis:
Ég hlakka alltaf til að mæta á landsfundi og flokksráðsfundi Sjálfstæðisflokksins. Þeir eru uppsprettur hugmynda og skapa vettvang rökræðna. Ekki skemmir að eiga þess kost að hitta hundruð vina og kunningja frá landinu öllu.
Flokksráð Sjálfstæðisflokksins kom saman síðastliðinn laugardag. Ekki verða þeir sem þar komu saman sakaðir um hugsjónaleysi eða tilraunir til að forðast nýjar hugmyndir, skiptast á skoðunum eða takast á með rökræðu. Um 20 hugveitur – hringborð – tóku fyrir afmörkuð málefni en fókusinn var á orkumál og ríkisrekstur. Afraksturinn endurspeglast í stjórnmálaályktun fundarins en um leið var lagður traustur grunnur að starfi málefnanefnda flokksins fyrir landsfund á komandi ári.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið í ríkisstjórn frá 2013. Frá þeim tíma hefur margt breyst til betri vegar á Íslandi og árangurinn er óumdeildur:
• Skuldir ríkissjóðs hafa lækkað um 320 milljarða króna á árunum 2013 til ársloka 2019.
• Miðgildi kaupmáttar ráðstöfunartekna hefur aukist um 27% á milli 2013 og 2018.
• Tekjuskattur einstaklingar hefur lækkað um 25 milljarða. Skatturinn lækkar um 21 milljarð á ársgrunni á næstu tveimur árum.
• Tryggingagjald hefur lækkað um 18 milljarða og lækkar enn frekar á næsta ári.
• Almenn vörugjöld hafa verið felld niður.
• Framlög til heilbrigðismála hafa hækkað um 51% að raunvirði.
• Framlög til almannatrygginga hafa hækkað um 76% að raunvirði.
• Vextir eru í sögulegu lágmarki og eru 1,9 prósentustigi lægri nú en þeir voru í árslok 2013.
Þótt hægt sé að gleðjast yfir góðum árangri á umliðnum árum eru mörg verk óunninn. Í stjórnmálum er nauðsynlegt að halda til haga því sem vel hefur verið gert en það er jafnvel enn mikilvægara að átta sig á þeim verkefnum sem þarf að ráðast í og viðurkenna að ekki hafi náðst árangur á öllum sviðum.
Kerfið of flókið
Í skýrslu OECD um Ísland sem kynnt var síðastliðinn mánudag kemur fram að efnahagslífið sé heilbrigt, jöfnuður óvíða meiri og staða ríkissjóðs traust. Sérfræðingar stofnunarinnar eru bjartsýnni á gang efnahagsmála næstu misserin en einkennt hefur umræðuna hér á landi.
Auðvitað þurfum við ekki erlenda sérfræðinga til að segja okkur hið augljósa. Staðan er góð – jafnvel öfundsverð fyrir margar þjóðir – en við getum gert betur. Margar ábendingar OECD eru þarfar og næstum augljósar. Aðrar eru umdeilanlegar.
Að mati sérfræðinga OECD er regluverk hér á landi óþarflega íþyngjandi. Stjórnsýslan búi til þröskulda fyrir ný fyrirtæki og hefti nýsköpun. Einfalda eigi rekstrarumhverfi fyrirtækja, sérstaklega í þjónustu- og flutningsgreinum og draga úr hindrunum fyrir beinni erlendri fjárfestingu.
Samhljómur er í gagnrýni OECD á regluverk og starfsumhverfi fyrirtækja og stjórnmálaályktunar flokksráðsfundar Sjálfstæðisflokksins, en þar segir að skattkerfi og regluverk atvinnulífsins eigi að vera einfalt og sanngjarnt:
„Með sameiningu eftirlitsaðila, útvistun verkefna og einföldun regluverks styrkist samkeppnishæfni íslenskra fyrirtækja, verð til neytenda getur lækkað, svigrúm til hærri launa eykst og stuðlað er að aukinni hagkvæmni, framleiðni og skilvirkni í atvinnulífinu.“
Engum á að koma á óvart að sjálfstæðismenn vilji að „ríkið dragi sig út úr rekstri á fjármálamarkaði“ né að ráðist verði „í frekari sölu á hlutum ríkisins í öðrum fyrirtækjum sem eru í samkeppnisrekstri“:
„Við endurskoðun samkeppnislaga er nauðsynlegt að búinn verði til skilvirkur farvegur fyrir einkaaðila til að verjast óréttlátri og ósanngjarni samkeppni opinberra aðila.
Samkeppnislög eiga að byggjast á þeirri grunnhugsun að hlutverk samkeppnisyfirvalda sé að stuðla að eðlilegri og sanngjarnri samkeppni á mörkuðum með hagsmuni neytenda og atvinnulífsins að leiðarljósi. Við endurskoðun laganna skal því lögð áhersla á leiðbeinandi hlutverk Samkeppniseftirlitsins.“
Einföldun kerfisins
Flokksráðið er skýrt: Kerfið er of flókið og það verður að stokka upp spilin. Draga á ríkið út úr samkeppnisrekstri og tryggja sanngirni á markaði.
Forsenda þess að við náum árangri í þessum efnum er að við kjörnir fulltrúar Sjálfstæðisflokksins viðurkennum að okkur hefur miðað lítt áfram og jafnvel færst aftur á bak á undanförnum árum. Eitt stærsta verkefni komandi missera og ára er að einfalda allt regluverk og gera það skilvirkara; draga úr kostnaði og auka samkeppnishæfni atvinnulífsins. Við getum orðað þetta skorinort: Gera lífið einfaldara, þægilegra og ódýrara.
Ráðherrar Sjálfstæðisflokksins hafa þegar brett upp ermarnar. Í atvinnuvegaráðuneytinu, undir forystu Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur og Kristjáns Þór Júlíussonar, er uppskurður í undirbúningi og hefur tímasett aðgerðaráætlun þegar verið kynnt í ríkisstjórn. Í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra tilkynnti Kristján Þór Júlíusson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, að fyrsti áfangi í einföldun regluverksins kæmi til framkvæmda innan nokkurra vikna:
„Við ætlum að endurskoða leyfisveitingar, einfalda stjórnsýslu og endurmeta hlutverk og nauðsyn nefnda sem heyra undir ráðuneytið. Við tökum til heildarendurskoðunar eftirlitsreglur sem heyra undir ráðuneytið með það að markmiði að einfalda og lágmarka nauðsynlega reglubyrði. Við ætlum að spyrja grundvallarspurninga um hlutverk stjórnvalda. Við munum leggja áherslu á útvistun verkefna og höfnum aldagömlum hugmyndum um að opinberar stofnanir og fyrirtæki séu bundin af því að eiga lögheimili í steinsteypu í Reykjavík. En um leið göngum við úr skugga um að fjármunum íslenskra skattgreiðenda, fyrirtækja og almennra launamanna, kennara, skrifstofufólks, sjómanna, bænda og annarra launþega sé vel varið. Ég er sannfærður um að afrakstur þessarar vinnu verði öflugri og einfaldari stjórnsýsla til hagsbóta fyrir almenning og atvinnulíf. Allir munu njóta góðs af, almenningur og fyrirtæki, ríkissjóður og sveitarfélögin.“
Með skýr markmið að leiðarljósi eru góðar líkur á að árangur náist. Þegar búið er að grisja reglugerðarfrumskóginn og koma böndum á eftirlitsiðnaðinn, verður líf allra landsmanna þægilega og lífskjörin betri. Og þá geta allir hlakkað til morgundagsins, eins og sagði í yfirskrift flokksráðsfundar Sjálfstæðisflokksins.
Greinin birtist í Morgunblaðinu 18. september 2019.