Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, varaformaður Sjálfstæðisflokksins:
Ég ætla að leyfa mér að fullyrða, á grundvelli fyrri reynslu, að þessi orð birtist lesendum Morgunblaðsins í svörtu letri á hvítum bakgrunni. Ég veit ekki nákvæmlega hvers vegna. Kannski á það sér að hluta til einhverjar tæknilegar skýringar. En eitt er víst: þetta er heppilegt fyrir lesendur. Skýrt og þægilegt. Það væri mun erfiðara og að lesa textann ef stafirnir, og jafnvel bakgrunnurinn líka, væru í öllum regnbogans litum.
Þetta gildir að vissu marki um samfélag okkar. Lífið væri að ýmsu leyti einfaldara í svarthvítu. Ef blæbrigði mannfólksins væru færri, skoðanir þess líkari, lífsviðhorf, gildi, smekkur, trú, hneigðir og allt annað sem greinir okkur að væri ekki með ótal blæbrigðum heldur fáum og skörpum skilum, þá væri óneitanlega auðveldara að lesa veröldina. En engu að síður væri þetta óendanlega miklu leiðinlegra og verra samfélag. Rétt eins og ef veröldin væri öll bókstaflega í svarthvítu. Okkur líður miklu betur í lit.
Mikilvægi Gleðigöngunnar
Daginn sem lesendur fá þetta blað í hendurnar ná Hinsegin dagar hámarki sínu með Gleðigöngunni. Þar er fjölbreytileikanum fagnað, árangurs í réttindabaráttu minnst og hvatt til þess að áfram verði haldið að bæta það sem bæta þarf. Allt undir merkjum gleði og frelsis.
Einstaka raddir heyrast ennþá sem mótmæla regnboganum. Vilja hvorki sjá hann málaðan á götur né kenndan í skólum. Það ætti fyrst og fremst að vera okkur áminning um nauðsyn þess að halda honum áfram hátt á lofti.
Því að þeir eru líka til sem styðja réttindi hinsegin fólks heilshugar en finnst þessi hátíðahöld of mikið tilstand og jafnvel óþarfi í nútímanum. Þetta er sjónarmið út af fyrir sig. En gætum við þá spurt með sama hætti hvers vegna við höldum upp á 17. júní? Við höfum jú fyrir löngu öðlast sjálfstæði. – Nei, í báðum þessum tilvikum er mikilvægt að halda upp á það sem skiptir okkur máli. Þó ekki væri til annars en að minna okkur á að standa vörð um það og berjast fyrir því ef svo ber undir. Þess vegna hlakka ég til að taka þátt í Gleðigöngunni í ár.
Breyttir tímar
Nú er ég enginn sérfræðingur í sögu réttindabaráttu hinsegin fólks en það er merkilegt hve stutt er síðan hún var töluvert skemmra á veg komin en í dag. Fyrir aðeins tuttugu og einu ári, árið 1997, var það ennþá þannig að það var stórt skref fyrir bandarísku sjónvarpskonuna Ellen að koma út úr skápnum. Fullyrða má að því hafi verið almennt vel tekið en það var síður en svo algilt og sumir auglýsendur (a.m.k. skyndibitakeðjan Wendy‘s) hættu að auglýsa í sjónvarpsþætti hennar fyrir vikið.
Enn styttra er síðan kvikmyndin „Brokeback Mountain“ fjallaði um ástir tveggja karlkyns kúreka, sem hafði líklega aldrei verið gert áður í kvikmynd. Myndin hlaut vissulega frábærar viðtökur en það eitt að umfjölunnarefnið hafi brotið blað er merkilegt, þ.e.a.s. að það skyldi ekki gerast fyrr en árið 2005.
Við eigum enn töluvert í land og ég þykist viss um að margt í umhverfi okkar í dag muni þykja frekar forneskjulegt eftir fimmtán til tuttugu ár. Til dæmis er ennþá merkilega sjaldgæft að sjá karlmenn kyssast í kvikmyndum og sjónvarpsþáttum. Það er líka umhugsunarefni hversu tiltölulega fáa samkynhneigða einstaklinga (og fólk af öðrum litbrigðum kynvitundar) við þekkjum meðal íþróttafólks, í það minnsta í sumum greinum. Er einhver kúltúr mögulega ríkjandi í (sumum) íþróttum sem gerir hinsegin fólki erfitt um vik að þrífast þar innanborðs?
Áfram gakk
Það hefur að mínu mati verið einkenni á framgöngu helstu brautryðjenda og baráttufólks í réttindamálum hinsegin fólks á Íslandi að þau hafa iðulega stigið fram undir merkjum gleði og jákvæðni og lagt áherslu á að sameina frekar en sundra. Þetta er ekki einfalt í ljósi þess að málstaðurinn gengur beinlínis út á að vekja athygli á sumu af því sem skilur okkur að – hinum ólíku litum regnbogans. Þess háttar barátta getur svo auðveldlega endað ofan í skotgröfum. Hinsegin fólk á því heiður skilið fyrir að hafa tekist að halda okkur (flestum!) á hærra plani en oft vill verða þegar viðkvæm málefni eru annars vegar. Þetta gerir að verkum að enn fleiri en ella eru tilbúnir að taka hraustlega undir málstaðinn og slást í för með göngufólki, bæði í bókstaflegri og óeiginlegri merkingu.
Að lokum smávegis hugleiðing fyrir þá sem ennþá halda í þá hugsun að veröldin eigi helst að vera svarthvít: Svartur og hvítur eru ekki náttúrulegir litir. Þeir eru ekki hluti af litrófi ljóssins. Þeir eiga sér enga eðlisfræðilega bylgjulengd. Þeir eru ímyndaðir litir sem við búum sjálf til í höfðinu á okkur. Það er regnboginn sem er náttúrulegur.
Greinin birtist í Morgunblaðinu, 12. ágúst.